Onder één dak van licht

Landgoed De Wielewaal in Eindhoven, jarenlang het verborgen groene hart van de stad, opent op 27 september 2025 eindelijk zijn poorten voor het publiek. Het gebied heet voortaan Lichtbos Eindhoven en wordt het nieuwste stadsbos waar historie, natuur en trots samenkomen.

Voor dit unieke park heb ik een kunstzinnig ontwerp voorgesteld: een open, imposante constructie geïnspireerd op de contouren van de oude synagoge van Eindhoven, die van 1866 tot 1959 aan de Kerkstraat stond. Het oorspronkelijke gebouw, ontworpen door Antonius Cornelis Bolsius – leerling van het beroemde architectenbureau Cuypers, bekend van o.a. de Catharinakerk en het Rijksmuseum – was een van de meest karakteristieke gebouwen van Eindhoven. Helaas werd de synagoge, samen met veel ander waardevol erfgoed, rond 1959 voor niets afgebroken; geplande wegverbreding kwam er nooit.

In mijn ontwerp voor het nieuwe Lichtbos zijn de contouren van de oude synagoge niet zomaar een knipoog: deze vormen zijn direct geïnspireerd op de échte originele architectuur. De karakteristieke bogen en raamvormen, straks nog sterker geaccentueerd, komen rechtstreeks voort uit het ontwerp dat destijds de Eindhovense skyline sierde. Ik zal een historische foto plaatsen om deze bijzondere structuren te illustreren.

Het skeletachtige kunstwerk heeft een open onderzijde en mist details, waardoor het – net als het origineel –

niet meer volledig te ervaren is: het raakt aan wat was, maar niet meer is. Iedereen kan vrij naar binnen wandelen en samen “onder één en hetzelfde dak” zijn – precies zoals het eigenlijk hoort: een plek voor álle mensen, ongeacht achtergrond of overtuiging. Het dak van geschiedenis en lucht nodigt uit tot samenkomen, ontmoeting en rust – een gezamenlijke schuilplaats, een bron van licht, midden in het hart van Eindhoven.

De gevelramen krijgen de contouren van gloeilampen, als verwijzing naar licht: religie als bron van licht, van ontmoeting en inspiratie, én als eerbetoon aan Eindhoven als lichtstad. Hier vond ooit Chanoeka, het lichtjesfeest, zijn eerste viering in Eindhoven. Hoeveel licht wil je hebben?

De gevelramen hebben en krijgen in het ontwerp contouren van gloeilampen.

De kracht van dit ontwerp is dat het niet eenduidig als synagoge herkenbaar is. Alleen wie het Eindhovense erfgoed kent, herkent de verwijzing. Voor de toevallige bezoeker is het een mysterieuze, monumentale constructie die echo’s oproept van allerlei religies en van licht zelf. Het open dak nodigt uit om samen te komen – picknicken, wandelen, lezingen, kleine voorstellingen: alles onder het “dak” van geschiedenis, natuur en het Eindhovense licht.

Dit plekbewuste kunstwerk biedt ruimte voor verwondering en rust, zoals je die vindt in een kerk, synagoge of moskee – nu midden in het park, voor iedereen. Met de groei van Eindhoven is er juist nu behoefte aan nieuwe iconen die onze stad uniek maken. Onze vibe, creativiteit en geschiedenis verdienen het om zichtbaar en voelbaar te zijn.

Na een paar schetsen zijn deze afbeeldingen met AI gemaakt. Ze geven een mooie eerste indruk, maar vangen niet alle bijzondere details die juist zo kenmerkend en mooi zijn, zoals het verfijnde raamwerk, de elegante bogen, de vormen van het dak van het torentje en de ramen aan de zijkant die doen denken aan gloeilampen. Deze elementen moeten nog beter worden verwerkt en het geheel moet een eenvoudigere constructie krijgen. Ik blijf hieraan werken en hoop dit ontwerp zo te mogen realiseren voor ons allemaal.

Tips of ideeën zijn welkom!

Hartelijke groet, Jacques

Details die nog in het ontwerp verwerkt moeten worden: